بگذارید این بحث را با ذکر 2 مثال بیان کنیم:
مثال اول : فرض کنید یک نفر طبع غالب دموی دارد و در اثر یک سانحه تصادف , عزیزی را از دست می دهد و در اثر غم و غصه ی زیاد سودا نیز به سراغش می آید , اگر بدانیم که احیانا مزاج دم , گرم وتر و مزاج سودا سرد و خشک است (یعنی درست برعکس یکدیگرند) , لذا گرمی طبع دم با سردی سودا و همچنین تری طبع گرم با خشکی سودا خنثی می شود , علی الظاهر باید فرد از حالت دم قبلی خارج گردیده و به اعتدال مزاج نزدیکتر گردیده باشد . در حالیکه اینطور نبوده و فرد , هم قسمتی از علائم طبع دم را بروز می دهد و هم قسمتی از علائم سودا را . ولی این بدان صورت است که در مجموع شخص در حالت عادی علامت واضحی ندارد لکن در صورت وجود استرس ها ی محیطی یا غذایی یا روحی , به تناسب حال , واکنش دموی یا سودایی از خود بروز خواهد داد.
مثلا یک فردی را در نظر بگیرید که قبلا خلط غالب دم داشته و به فرض شجاع بوده است و تصمیم گیر در کارها , ولی حالا به دلیل مخلوط شدن خون او با سودا به طور ناگهانی دچار ترس و استرس شده است و با کمال تعجب می بینید که شجاعتش را از دست داده و یا قدرت تصمیم گیری در کارهایش از او سلب شده است . (زندانی ها معمولا دچار همین مشکل می شوند) یعنی در آغاز اسارت ( بحران صفراوی) به هیچ حرفی اعتنا نمی کنند ولی پس از گذشت یکی دو سال یا بیشتر در زندان سودا بر انها چیره شده (بحران سوداوی) و خود به طور داوطلب همه چیز را لو می دهند.
و این بدان مفهوم است که دو خلط دم و سودا (با همه تضادی که با هم دارند) به طور موازی در خون فرد مورد مثال در حال گردش هستند و در شرایط مساعد هر یک از انها بطور جداگانه امکان بروز پیدا خواهند کرد و در مورد مثال بالا همین که فرد از زندان خارج شود و با دوستانش دوباره ارتباط برقرار پیدا کند و تحت شرایطی امکان دارد دوباره خلط گرم در او غلبه کند و مواضع او دوباره برگزدد و یک انسان سرخوش بر فرض قاچاقچی شود و... که در این مثال شخص گاهی می خندد و گاهی افسرده می شود.
مثال دوم : همان طور که می دانید طبع دم یعنی گرم وتر و صفرا یعنی گرم و خشک . اولی فردیست بذله گو , شوخ و غیر جدی و نا منظم در حالی که دومی بواسطه خشکی خلطی که در مغز و خونش دارد پرخاشگر , جدی و منظم است . فرض کنید در این مثال فردی بدوا دموی مزاج بوده , عمری شوخی کرده , شعر گفته و دیگران را خندانده , لیکن اخیرا صفرا نیز به خونش راه یافته و این خلط جدید به طور موازی در وجودش حضور پیدا کرده است یعنی شخص گاهی شوخی می کند ,بذله می گوید و در شرایطی دیگر شوخی از وجودش بیرون رفته و جدی و مقید می گردد و اطرافیان فکر می کنند که او به طور خواسته و دلخواه خودش را برای آنها به اصطلاح گرفته است و آنگاه او را تکفیر می کنند و این موضوع را به تمکن وی یا به دانش وی مرتبط می دانند مثلا می گویند فلانی از وقتی که ماشین آخرین سیستم خریده است خودش را برای ما می گیرد در حالی که شما می دانید او خودش را برای شما نگرفته است بلکه پیدایش خلط جدید در خون او این تغییر رفتار را به او دیکته می کند.
مثال سوم : در این مثال فردی را در نظر بگیرید که قبلا غلبه صفرا داشته و اخیرا سودا نیز پیدا کرده است یعنی اختلاط دو خلط خشک صفرا با سودا که اولی گرم و دومی سرد می باشد. انسان صفراوی مزاج , از روحیه ای جدی و منظم و پرخاشگر و عجول و... برخوردار است حال مدتی است که مزاج سوداوی نیز پیدا کرده است اتفاقا این طبع هم مثل قبلی منظم و جدی می باشد ولی پرخاشگری و تندخویی ندارد و به عبارت دیگر حالتی درونگرایی دارد و همه چیز را بدرون خود می ریزد . و حال این فرد تا دیروز به او نمی توانستید بگوئید بالای چشمانت ابروست ولی حالا کمی نرم تر شده است در این مثال نیز شخص گاه بسیار می خندد (مانیا) و گاه افسرده می گردد .
و....
حال شاید سوالی پیش بیاید مگر اختلاط دو طبع متضاد با هم خوب نیست ؟ مثلا آیا گرمی صفرا را سردی بلغم و خشکی صفرا را تری بلغم خنثی نمی کند؟ و در ان صورت می بایستی مریض از نظر خلط و مزاج حالتی متعادل پیدا کرده باشد ؟
پاسخ این است : خیر بلکه این دو خلط به صورت موازی در بدن افزایش پیدا کرده اند و معمولا در شرایط خاص و استرس های گوناگون فرصت بروز پیدا نموده و هر یک به سهم خویش و در وقت مقتضی , حالات روحی و جسمی مریض را تحت الشعاع خود قرار می دهند . هر چند که تا حدودی , مزاج های متضاد , همدیگر را خنثی می نمایند ولی در مجموع تئوری موازی بودن اخلاط متفاوت در خون به دیگر نظریات برتری دارد.
و در کل خون انسان از چهار خلط مجزا تشکیل شده که مقدار طبیعی هر یک از انها خوب و لازم است و مقادیر غیر طبیعی انها موجبات مرض در انسان می گردد . بعد از آن ارتباط طبع آدمی با نوع مزاج او , مزاج فصول سال , مزاج عناصر اربعه طبیعت و در نهایت تاثیر روح معنوی را در طبایع مختلف بحث کردیم همچنین گفتیم که ریشه اصلی طبع ژنتیکی و ارثی است لیکن می تواند اکتسابی هم باشد مثل مرد وفاداری که طبع دموی و خوب دارد ولی پس از مرگ همسرش آنقدر افسرده می شود که طبع جدید سودا پیدا نموده که گاها حتی طبع اصلی (یعنی ژنتیکی) او را تحت الشعاع قرار می دهد.
چوب مسواک
هزینه جرم‌گیری دندان را پس‌انداز کنید
اگر به تازگی برای جرم‌گیری به مطب دندانپزشکی مراجعه کرده باشید، می‌دانید که هزینه یک جرم‌گیری ساده رقمی حدود 50 تا 100 هزار تومان برای شما تمام میشود در حالی که به سادگی می‌توانید با صرف هزینه بسیار اندکی از نزدیک‌ترین عطاری به منزل‌تان اصیل‌ترین و موثر‌ترین مسواک چوبی را تهیه کنید. البته این به آن معنا نیست که سه نوبت مسواک زدن روزانه را فراموش کنید.
چوب مسواک از شاخه‌های درختی به نام مسواک تهیه میشود که نه تنها در جنوب ایران بلکه در کشورهای مصر و هند نیز به وفور یافت میشود.
چوب این درخت علاوه بر آنکه اثر ضدمیکروبی دارد میتواند با کمک فلورایدی که در ساقه‌هایش وجود دارد بسیاری از میکرو ارگانیسم‌های غیرهوازی را که موجب پوسیدگی دندان میشود بردارد و یک جرم‌گیر بسیار عالی محسوب میشود. استفاده از چوب مسواک به صورت مستمر و طولانی یکی از بهترین روش‌هاست که شما را برای همیشه از جرم‌گیری دندان نجات دهد.
در برخی از منابع طب سنتی به این نکته اشاره شده که غرغره کردن جوشانده چوب مسواک نیز میتواند در تقویت و ضدعفونی کردن دهان به ویژه لثه‌ها موثر باشد. تنها مراقب باشید از چوب مسواک هر شب به آرامی برای جرم‌گیری و پاکسازی دندان‌ها استفاده کنید.
جفت بلوط
اگر نگران سستی دندان های‌تان هستید
به هر عطاری که سر بزنید و جفت بلوط بخواهید پوسته‌های نازک و قهوه‌ای رنگی را به شما نشان میدهد که خاصیت قابض بودن آنها بسیار معروف است. این پوسته‌های نازک که مانند ورقه‌ای مینیاتوری هستند همان پوستی است که میان پوست سخت بلوط و مغز آن قرار می‌گیرد. حتی خودتان می‌توانید در فرصت‌هایی که برای گشت‌وگذار به جنگل می‌روید بلوط جمع کنید و جفت بلوط را جدا کنید.
غرغره دهان با جوشانده جفت بلوط اثرات بسیار معجزه‌آسایی در پیشگیری از سستی لثه‌ها و لق شدن دندان‌ها دارد. این جوشانده به دلیل خاصیت قابضی که دارد میتواند به بهبود هرچه سریع‌تر آفت‌ها و زخم‌های دهانی نیز کمک کند و موجب کاهش میزان عفونت‌های موجود در دهان شود.
پوست انار
برای شما که لثه‌های‌تان خونریزی می‌کند
اگر هنگام مسواک زدن با خونریزی لثه‌ها مواجه می‌‌شوید، می‌توانید از یکی از ساده‌ترین و ارزان‌ترین گیاهان دارویی برای این کار استفاده کنید. دارویی که جدا از بر آنکه می‌توانید از عطاری‌ها تهیه کنید به‌راحتی می‌توانید آن را در خانه تهیه کنید.
پوست انار یکی از ارزان‌ترین داروهای گیاهی است که بهترین تاثیرگذاری را در درمان خونریزی لثه‌ها دارد. استفاده از جوشانده پوست انار برای شست‌وشوی دهان و دندان‌ها بهترین روش برای بهبود سستی لثه‌ها و خونریزی آنها هنگام مسواک زدن است. در کنار پوست انار، گل درخت انار و همین‌طور آب طبیعی به دست آمده از دانه‌های سرخ انار نیز همین خاصیت را دارد و میتواند انواع عفونت‌ها و زخم‌های دهانی را ترمیم کند.
ختمی
سوزش ناشی از آفت را کاهش میدهد
آفت یا زخم‌های دهانی یکی از سخت‌ترین مشکلات دهان و دندان هستند. گاهی این سوزش و درد به حدی می‌رسد که فرد توانایی نوشیدن یا خوردن غذا و خوراکی‌ها را از دست میدهد. شست‌وشوی دهان با عرق ختمی یا جوشانده به‌دست آمده از آن علاوه بر آنکه موجب خنک شدن فضای دهان و کاهش میزان سوزش زخم‌ها و آفت‌های دهانی میشود مانند یک مسکن قوی دردهای ناشی از بروز آفت و زخم‌ها را تسکین میدهد. علاوه بر جوشانده گل ختمی، جوشانده یا عرق تخم خرفه و گل پنیرک هم برای بهبود آفت و تسکین دردها و سوزنش ناشی از آن مناسب است.
گل میخک
لیدوکائین طبیعی
عرق گل میخک از آن دست داروهای گیاهی است که پیشنهاد می‌کنیم حتما در خانه داشته باشید. اگر در موقعیتی نامناسب دندان‌درد سراغ‌تان آمد و امان‌تان را برید می‌توانید با غرغره کردن عرق گل‌میخک و نگه داشتن آن در دهان تا حد زیادی شدت درد را کم کنید و به آرامش برسید.
به جای استفاده از عرق گل میخک می‌توانید از عصاره یا جوشانده گل میخک هم استفاده کنید.گل میخک را خریداری کنید و هر زمان که درد سراغ‌تان آمد دو قاشق از آن را با دو لیوان آب بجوشانید تا یک لیوان باقی بماند سپس با جوشانده باقی‌مانده و سرد شده دندان‌ها را خوب شست‌وشو دهید و برای دقایقی جوشانده را در دهان نگه دارید. البته این نکته را فراموش نکنید که در اولین فرصت برای پیگیری علت دردتان با یک دندانپزشک مشورت کنید و دلیل درد را جویا شوید.
دانه رازیانه
برای دهان‌های بدبو
اگر موقع حرف زدن متوجه شدید که دوستان‌تان یک گام به عقب برمی‌دارند، باید گوش به‌زنگ باشید که یک جای کار می‌لنگد. شاید ایراد از دهان‌تان است که بوی بدی میدهد. بوی بد دهان یا به دلیل عفونت‌های لثه ایجاد میشود یا به دلیل مصرف خوراکی‌های پرادویه و پیاز. در مورد اول بهتر است پیش از هر چیز علت عفونت لثه‌ها را در مراجعه به دندانپزشک جویا شوید و اگر راه‌حلی گیاهی برای آن وجود داشت آن را دنبال کنید. اما در مورد دوم به شما توصیه می‌کنیم که در اولین فرصت از نزدیک‌ترین عطاری دانه‌های رازیانه یا انیسون تهیه کنید و بعد از هر وعده غذایی 2 تا 3 عدد از این دانه‌ها را در دهان بجوید. اما اگر اختلال در عملکرد دستگاه گوارش و کبد مشکل بوی دهان‌تان را موجب شده پیشنهاد می‌کنیم دمنوش رازیانه که با دارچین معطر شده را روزانه میل کنید تا از شر این بوی بد رها شوید.
تخم گشنیز
با برفک خداحافظی کنید
یکی دیگر از گیاهان دارویی که باید در آشپزخانه‌تان داشته باشید تخم گشنیز است. تخم گشنیز دارویی معجزه‌آسا برای درمان برفک‌های دهانی است و هم در بزرگسالان و هم در نوزادان موثر است.
برای درمان برفک بزرگسالان علاوه بر آنکه می‌توان از عصاره‌های صنعتی تهیه شده از تخم گشنیز استفاده کرد، می‌توان جوشانده تخم گشنیز را پس از سرد شدن چندین بار غرغره کرد و این کار را چند روز متوالی تکرار کنید تا برفک دهان برطرف شود. اما در مورد نوزادان به دلیل حساسیت و توان اندک سیستم ایمنی آنها توصیه میشود حتما از عصاره صنعتی تهیه شده از تخم گشنیز که در داروخانه‌ها یا فروشگاه‌های گیاهان دارویی فروخته میشود، استفاده کنید. برای استفاده از این عصاره کافی است یک قطره از آن را روی پنبه گوش‌پاک‌‌کن بریزید و آن را به آرامی روی برفک‌های دهانی نوزاد یا کودک بزنید.
تمام نوشیدنی های های معرفیّ شده دراین جزوه به این صورت آماده می شوند که ترکیبات آنها را به همراه دو لیوان آب سرد در یک قوری- که بهتر است چینی باشد- ریخته، روی حرارت کم قرار می دهیم تا به نقطه جوش برسد؛ سپس قوری را روی حرارت غیرمستقیم(کتری یاسماور) می گذاریم تا درمدّت ۳۰ دقیقه به آرامی دم بکشد؛ پس ازآن، چای راصاف نموده، مصرف می کنیم. این نوشیدنی های گوارا، برخلاف چای معمولی، تا چند روز قابل مصرف می باشند. بدیهی است، بر خلاف چای سیاه، هـرقـدر زمان دم کشیدن چای بیشتر باشد، کیفیت آن، مطلوب تر خواهد بود. در صورت تمایل می توانید از همان ابتدا از آب جوش استفاده نمایید و نوشیدنی را مشابه چای معمولی دم کنید یا آن که بگذارید چای به مدّت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی شعله کم بجوشد. ترجیحا این چای ها را با عسل، خرما یا توت میل کنید. در صورت تمایل می توان چای را با چند قطره آب لیموترش تازه میل کرد.
ترکیبات: گل گاوزبان، ۲ قاشق غذاخوری؛ سنبل طیب، ۱ قاشق مرّباخوری؛ لیموعمّانی،۱عدد.
خواص: گل گاو زبان، طبیعتی گرم و تر و ضد ّسودا و صفرا دارد و آرام بخش اعصاب، خواب آور و مسکّن سردردهای عصبی و دردهای کلیوی و کاهش دهنده فشار خون است. سنبل طیب هم با طبیعت گرمی که دارد؛ ضدّ قولنج و اسپاسم های عضلانی و مفید در درمان تشنّج و صرع بوده؛ قوّه باه(میل جنسی) را نیز تقویت می کند
ترکیبات: به لیمو،۱قاشق مربّاخوری و زیرفون،۱قاشق غذاخوری.
خواص: طبیعت این چای گرم بوده؛ در درمان سرماخوردگی، تشنّج، نقرس، دردهای سیاتیکی، غلظت خون، روماتیسم، بی خوابی های شبانه، میگرن، اضطراب، طپش قلب، سردرد، آسم، فشارخون و اسهال موثراست؛ همچنین این چای، تقویت کننده حافظه، شستشودهنده کلیه و مقوی معده است. مصرف این چای به علّت دارا بودن زیرفون، برای خانم های باردار ممنوع است.
ترکیبات: بادرنجبویه،۱قاشق مربّاخوری و زیرفون،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: این چای طبیعت بسیارگرمی داشته، مقوّی قلب و اعصاب، خون ساز، تـقـویـت کننده سلّولهای مغزی، فوق العاده آرام بخش و در بعضی مزاجها بالابرنده قوی فشارخون است. بادرنجبویه، خود، به تنهایی، مقوّی مغز، ضدّ صدای گوش، ضدّ بیماریهای کلیه، ضدّ خوابهای وحشتناک، ضدّ بوی بد دهان، خواب آور و نشاط آور است. این چای نیز به دلیل دارا بودن زیرفون برای خانم های باردار منع مصرف دارد.
ترکیبات: بابونه،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: طبیعت آن، معتدل و در بابونه های صحرایی به سمت گرم و خشک است. ضدّ بلغم و صفرا و آرام بخش اعصاب، به ویژه اعصاب معده و روده و مقویّ آنها و شستشودهنده بسیارقوی کلیه ها و تقویت کننده کلّی سیستم عصبی است وعلاوه برآن، ضدّ تب، ضدّ انگل، ضدّ یبوست و اشتهاآور است.
ترکیبات: به لیمو،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: این چای آرام بخش، طبیعتی گرم دارد و مناسب برای درمان بی خوابی های شبانه، میگرن، سردرد، طپش قلب وآسم بوده؛ ضمن تقویت معده و آثار ضدّنفخ، حافظه را نیز بهبود می بخشد.
ترکیبات: دارچین، چندقلم آسیاب نشده.
خواصّ: طبیعت گرم و خشک دارچین از آن یک محرّک عالی اعصاب ساخته است که ضمن دارا بودن خواصّ نشاط آوری و رفع دلهره، شستشودهنده کلیه، دفع کننده اخلاط رطوبتی، تقویت کننده قوه باه و موثر در درمان پادردهای رطوبتی است. دارچین علاوه بر تقویت کبد و معده، اشتهاآور نیز بوده، بوی بد دهان را برطرف می کند. جالب است که بدانید طبق نظر اطبّای قدیم، اثر مثبت دارچین براعصاب، تا ۱۵سال در بدن ماندگار است. زنان باردار بهتر است در مصرف دارچین کمی احتیاط کنند.
ترکیبات: زنجبیل قلم(نکوبیده)، ۲قطعه متوسّط.
خواصّ: زنجبیل، طبیعتی گرم و خشک دارد و ضدّ بلغم و صفرا، بالابرنده قوی فشارخون، مقوّی اعصاب، تقویت کننده حافظه، تنظیم کننده جریان ادرار، ضد ّرطوبت مزاج، خونساز، ضدّ درد مفاصل، تقویت کننده قوّه باه، مقوّی دستگاه گوارش، حل کننده سـنـگ هــای صـفراوی، ضدّ مسمومیت های غذایی، درمان کننده بسیار خوبِ تب مالت و ضدّ سرطان می باشد. نکته مهم در مصرف زنجبیل آن است که زیاده روی در مصرف آن می تواند باعث افزایش فشار خون و ضعف نیروی جنسی شود.
ترکیبات: میوه گل نسترن، ۱۵عدد.
خواصّ: این چای با طبیعتی معتدل و تا حدّی خشک؛ سرشار از ویتامین ث بوده، در پیشگیری و درمان سرماخوردگی موثراست. میوه گل نسترن، فشارخون را کم کرده؛ ورم و درد کلیه را التیام و آن را شستشو می دهد؛ معده را تقویت می نماید و اثرات ضدّ اسهالی دارد.
ترکیبات: زیرفون،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: طبیعت زیرفون، گرم است و مصرف زیاد آن می تواند فشارخون را کاهش دهد. این چای در درمان ناراحتی های عصبی وتشنّج ها، مـیـگـرن های مزمن، بی خوابی، سردرد، بیماری های ریوی و زکام، غلظت خون، استفراغ، روماتیسم، آرتروز، نقرس و دردهای سیاتیکی کاربرد دارد. باز هم باید یادآوری کنیم که مصرف زیرفون برای خانم های باردار ممنوع است.
ترکیبات: آویشن،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: آویشن با طبیعتی معتدل، ضدّ صفرا، بالابرنده فشارخون، مقوّی اعصاب و افزاینده قدرت بینایی است و در رفع التهاب های مزمن روده بزرگ، دفع انگل های گوارشی، افزایش اشتها و تقویت کلی جهاز هاضمه مفید است.آویشن، کلیه را شستشومی دهد؛ رطوبت بدن را دفع می کند؛ غلظت خون را کاهش می دهد و در درمان زکام، سرفه و آسم موثر است.
ترکیبات: اکلیل کوهی،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: اکلیل کوهی که برخی آن را«گیاه معجزه گر» می نامند؛ طبیعتی معتدل تا گرم و ضدّ صفرا داشته؛ تقویت کننده کلی بدن و به ویژه اعصاب، شستشودهنده کلیه، ضدّ دلهره و اضـطراب، بـرطـرف کننده زکـام، آسـم و سیاه سرفه، مقوّی معده، ضدّ دردهای روماتیسمی، استخوانی وکمری و حل کننده سنگ های صفراوی است.
ترکیبات: گزنه،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: گزنه، طبیعتی گرم و خشک دارد و اثر آن در کاهش قند خون، سال هاست که به اثبات رسیده است. این گیاه، ضدّ صفرا و سنگ کیسه صفرا بوده؛ غلظت خون را کاسته؛ چربی خون را پایین می آورد؛ و با شستشوی کلیه، بـسـیـاری از بـیماری هایش را بهبود می دهد.گزنه، همچنین، ضدّ سرطان، ضدّ خونریزی، زیادکننده شیرمادر، برطرف کننده خستگی، ضدّ ریزش موی سر و مفید در درمان بیماری های پروستات است.
ترکیبات: مرزنجوش،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: طبیعت گرم و اثرآرام بخش مرزنجوش براعصاب، آن را تبدیل به یکی از بهترین داروها در درمان میگرن کهنه، درد شقیقه ها و بسیاری از سردردهای دیگر و نیز، بی خوابی نموده است. این گیاه با اثر تـب بُر و خلط آورخود، در درمان انواع سرماخوردگی ها موثراست و در دستگاه گوارش به عنوان داروی ضدّ نفخ و ورم معده، ضدّ اسهال و اشتهاآور کاربرد دارد.
ترکیبات: اسطوخودّوس،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: طبیعت این گیاه مفید دارویی، گرم وخشک است و در درمان طیف وسیعی از بیماری ها ازجمله میگرن، زکام، آسم و برونشیت، انواع روماتیسم و اگزما کاربرد دارد. این گیاه، مُسکّن، آرام بخش اعصاب، تقویت کننده سلولهای مغز و شستشودهنده کلیه است
ترکیبات: مغز فلوس،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: طبیعت فلوس، معتدل و ضدّ صفراست و به عنوان یک ملیّن ومسهل قوی(امّا با عملکردی ملایم و بی آزار)، یبوستهای مقاوم به درمان و مـزمـن را درمان می کند و بـه تـدریج، تورّم امعاء واحشاء را تـسـکیـن می دهد. فلوس، همچنین، پایین آورنده فشارخون و درمان کننده برفک دهان است.
ترکیبات: زعفران کوبیده ،۱قاشق مربّاخوری.
خواصّ: زعفران، طبیعتی گرم و خشک دارد و مقوّی قلب، محرّک قوای مغزی، شادی بخش، خنده آور، ضّدکرم خوردگی دندان، شستشودهنده کلیه، مقوّی معده، ضدّسرفه، ضدّحسّاسیت و خلط آور است. در هنگام زایمان برای تسهیل و تسریع روند زایمان می توان یک مثقال آن را دم کرده میل نمود امّا در دوران بارداری بهتر است از مصرف زیاد آن خودداری کرد.
ترکیبات: نعناع،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: طبیعت نعناع، معتدل و دارای اندکی گرمی و یک ضدّ اسهال و استفراغ قوی است که مقوّی معده و ضدّ نفخ آن؛ خوشبوکننده دهان؛ آرام کـنـنده روده ها و رفع کننده ناراحتی های کیسه صفرا و نیز مفید در درمان ناراحتی های ریوی، تـنـگی نفس، آسم و سرفه و خستگی های جسمی است.
ترکیبات: پونه،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: پونه، به لحاظ طبیّ، «نعناع خودرو» محسوب می شود و خواصّ آن مشابه نعناع است.
ترکیبات: چلتوک برنج،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: چلتوک برنج، طبیعتی گرم دارد و سرشار از ویتامین هی گروه «ب» است، ازسفید شدن و ریزش موی سر پیشگیری می کند(به صورت خوراکی و ماساژ روی مو و پوست سر) و یبوسـت هـای مزمن را درمـان می کند. استفاده از این چای برای خانم های باردار ممنوع است.
ترکیبات: گلپر،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: طبیعت گلپر، گرم و خشک بوده؛ تقویت کننده عالی حافظه و یک داروی ضـدّ صـرع قـوی است؛ برطرف کننده تنبلی معده، کـمـک کـنـنـده به هضم غذا، ضدّ انواع اسهال و اشتهاآوربوده؛ علاوه برتقویت میل جنسی، در درمان جوش و دمل نیز موثر است.
ترکیبات: زیره سیاه،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: طبیعت بسیار گرم زیره، چـربی اضافه بدن را می سوزاند و چاقی را برطرف می کند؛ فشارخون را افزایش می دهد وعلاوه برتصفیه خون، تقویت قلب وعروق وشـسـتـشـوی کـلـیـه، ضدّ زردی پوست، افزایش دهنده شیرمادر، ضدّنفخ و مقوّی معده می باشد.
ترکیبات: بادرنجبویه،۲قاشق غذاخوری.
خواصّ: طبع بادرنجبویه، بسیارگرم بوده؛ دربعضی مزاجها، بالابرنده قوی فشارخون است؛ همچنین، مقوّی قلب و اعـصـاب و فـوق العاده آرام بخش، خـون ساز، ضدّ صدای گوش، خواب آور، نشاط آور، ضد ّبیماری های کلیه، ضدّ خوابهای وحشتناک و برطرف کننده بوی بد دهان است.
ترکیبات: بهارنارنج،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: بهارنارنج، طبیعتی گرم دارد و آرام بخش، تقویت کننده مغز واعصاب، شادی بخش و اشتهاآور است.
ترکیبات: هوفاریقون،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: طبیعتی گرم وخشک دارد و مقوّی قلب واعصاب و درمان کننده میگرن می باشد.
ترکیبات: چای کوهی،۱قاشق غذاخوری.
خواصّ: طبیعت آن، گرم بوده؛ ضدّ آلرژی و حسّاسیت، مقوّی اعصاب، آرام بخش، خواب آور و موثر در درمان اگزمای پوستی است.
ترکیبات: آلبالوی بدون هسته، نصف لیوان.
خواصّ: آلـبـالـو بـا طبیعت سرد و خشکی که دارد، ضدّ صفرا، ضدّ اسهال، کاهش دهنده فشار خون، موثر در برطرف نمودن حالت تهوّع، ضدّ خارش های پوستی، ضدّ سنگ کلیه و یک اشتها آور بسیار عالی است امّا مبتلایان به زخم های گوارشی نباید از آن استفاده کنند.
ترکیبات: چای ترش، ۱ قاشق غذاخوری.
خواصّ: مصرف این چای، باعث کاهش تدریجی فشار و چربی خون خواهد شد. مصرف این چای در بعضی افراد؛ ممکن است باعث کاهش شدید فشار خون و عوارضی مثل سرگیجه شود؛ لذا این چای را با مقادیر بیشتری نبات؛ یا همراه با نوشیدنی هایی که باعث افزایش فشار خون می شوند؛ مصرف نمایید.
ترکیبات: گل سرخ(تازه یا خشک شده)، ۲ قاشق غذاخوری.
خواصّ: این چای، طبیعتی معتدل با گرایش به سمت سرما و خشکی دارد و بسیار شادی بخش، مقوّی قلب و ضد ّصفرا و بلغم می باشد.گل سرخ، ملیّن بسیار خوبی بوده؛ در درمان یبوست های تازه و کهنه ، تقویت لثه و ترمیم زخم های آن مفید است.
ترکیبات: زرشک آبگیری، ۲ قاشق غذاخوری.
خواصّ: زرشک، طبیعتی سرد و خشک دارد و ضدّ صفرا، تقویت کننده معده، کبد و قلب، خنثی کننده سموم، برطرف کننده عطش و گرمازدگی(و تهوّع و استفراغ ناشی از آن) و بی اشتهایی است. زرشک، ضمن تصفیه خون، درمان بـسـیار خوبی برای فـشـار خـون بـالا(در افراد گرم مزاج) می باشد.
ترکیبات: قره قات، ۱ قاشق غذاخوری.
خواصّ: قره قات، میوه درختی است که در جنگل های شمال ایران می روید و به لحاظ خواصّ دارویی، بسیار شبیه زرشک می باشد. این میوه یکی از بهترین داروها در تصفیه خون و کاهش فشار آن می باشد و علاوه بر درمان اسهال، در کاهش میزان قند خون نیز موثّر است.
ترکیبات: غوره، ۲ قاشق غذاخوری.
خواصّ: غوره با طبع سرد و خشک خود، ضدّ صفرا و بلغم، برطرف کننده تشنگی و مقوّی کبد است و باعث کاهش فشار خون در افراد گرم مزاج می شود؛ امّا برای زخم های معده و اثنی عشر مضرّ است.
ترکیبات: عنّاب، ۱۵ عدد.
خواصّ: عنّاب، طبیعتی معتدل دارد وملیّن، تصفیه کننده خون، ضدّ سرفه و تنگی نفس، کاهش دهنده فشار خون، مفید در درمان بواسیر و برطرف کننده خشونت سینه، حلق و گرفتگی صداست.
ترکیبات: گل پنیرک، ۲ قاشق غذاخوری.
خواصّ: این چـای، دارای طبیعتی سـرد و تر، ملیّن، خلط آور، شستشو دهنده کلیه، ضدّ درد کلیه و سوزش مثانه، درمان کننده زخم های گوارشی و یکی از بهترین داروها در درمان سینه درد ها و ورم حلق و گلو است.
در مکتب طب ایرانی، محور اصلی علائم و پیگیری روند درمان، براساس نوع ترشحات مجاری تنفسی فوقانی تنظیم میشود. براساس تعریف، منشأ اصلی این ترشحات مغز است و آنچه از مسیر بینی و چشم خارج میشود زکام نامیده میشود و ترشحاتی که به حلق و مجاری تنفسی تحتانی ریخته میشود نزله نام دارد؛ بر این اساس ترشحات نزله‌ای را در دو گروه کلی طبقه‌بندی می‌کنند: نزله گرم و نزله سرد
علامت‌های ذکرشده در نزله گرم، بیشتر با علائم سرماخوردگی متناسب است و شامل ترشحات آبکی و رقیق بینی و حلق، سوزش و خارش گلو و حلق، سرخی چشم‌ها، التهاب حلق و گرفتگی بینی و صداست؛ این علائم تماما با مراحل اولیه سرماخوردگی (زکام) مطابقت دارد.
1 - غذای اصلی در سه روز نخست باید تنها سوپ جو رقیق با حبوبات بسیار اندک و سبزیجات فراوان باشد؛ به‌عبارت بهتر معده سبک نگه داشته شود. در این مرحله از بیماری، خوردن غذاهای سنگین (به‌ویژه گوشت) به‌شدت منع شده‌است.
2 - از مصرف آب خالی به‌ویژه آب سرد اجتناب شود؛ به‌خصوص که با مصرف سوپ جو به همراه سبزیجات، آب مورد نیاز بدن تأمین میشود.
3 - مصرف حریره تهیه‌شده از آب، سبوس گندم، نشاسته، کتیرا، روغن بادام و شکر به‌همراه مغز بادام توصیه شده است.
4 - چکاندن روغن‌های سرد مانند روغن بنفشه و روغن کدو در بینی
درمان سرماخوردگی سرد (نزله سرد) :
علامت‌های نزله سرد، بیشتر با مزمن‌شدن و عوارض سرماخوردگی مانند سینوزیت و برونشیت باکتریایی تطابق دارد. درمان آن با نزله گرم متفاوت است و شامل:
1 - پوشاندن سر و حتی گرم کردن آن با حوله گرم یا کیسه‌ای که در آن ارزن ریخته باشند.
2 - نوشیدن جوشانده‌ای از شوید، بابونه، بومادران، آویشن و مرزنجوش. طرز تهیه: به نسبت مساوی تمام مواد با هم مخلوط و نیم‌کوب شود و هر شش ساعت، یک قاشق غذاخوری در دو لیوان آب جوشانده و بعد از صاف‌کردن، مصرف شود.
3 - جوشانده‌ای از زوفا، ریشه شیرین‌بیان و انجیر جهت نرم‌کردن سینه و طبع مفید است.
4 - پرهیز از خواب وسط روز و پس از غذا
5 - اجتناب از نوشیدن آب سرد
برخی از پرمصرف ترین غذاها و مُصلحات آنها:
در دوره‌ی سرماخوردگی برای خودتان جوشانده‌های مناسب و سوپ مرغ، تهیه و میل کنید.
آب ریزش بینی، بی حالی، کیپ شدن دماغ و غیره از علائم شایع سرماخوردگی است که احساس ناخوشایند به همه میدهد. در این مقاله چند روش سریع برای درمان این علائم ارائه می‌دهیم.
نوشیدن آب، بدن را تمیز می‌کند. در واقع نوشیدن آب توکسین‌ها یا همان سموم بدن و باکتری‌ها و ویروس‌ها را دفع می‌کند. لازم است که روزانه یک و نیم لیتر آب مصرف شود.
در دوره‌ی سرماخوردگی برای خودتان جوشانده‌های مناسب و سوپ مرغ، تهیه و میل کنید.
سوپ داغ با پیاز، سیر و اندکی فلفل مجاری تنفسی را باز می‌کند. توصیه می‌کنیم شربت عسل، لیموترش و آب جوش میل کنید. این شربت حساسیت سینه را تسکین میدهد و دارای قدرت ضدعفونی کنندگی بالایی است.
آویشن سرشار از «فنول» است برای همین یک ضدعفونی کننده موثر میشود که با بیماریهای مجاری تنفسی مقابله می‌کند. متخصصان معتقدند که این گیاه در درمان التهاب مجاری تنفسی بسیار موثر عمل می‌کند.
برای بهره‌مندی از خواص سیر توصیه می‌کنیم دو حبه سیر را له کنید و سپس آن‌را با شیر یا آب گوشت یا آب مرغ بجوشانید و داغ میل کنید
دو قاشق چای‌خوری آویشن را در یک فنجان آب جوش ریخته و اجازه دهید به مدت 10 دقیقه دم بکشد. محلول را صاف کنید و روزانه سه مرتبه از این دم کرده میل کنید.
سیر حاوی ماده ایی به نام «آلیسین» است که خواص ضدعفونی کنندگی و ضدباکتریایی است. نتایج یک پژوهش آمریکایی نشان میدهد افرادی که روزانه سیر مصرف می‌کنند کمتر سرما می‌خورند و زمانی که دچار سرماخوردگی میشوند علائم سرماخوردگی‌شان خیلی زود از بین می‌رود.
برای بهره‌مندی از خواص سیر توصیه می‌کنیم دو حبه سیر را له کنید و سپس آن‌را با شیر یا آب گوشت یا آب مرغ بجوشانید و داغ میل کنید.
پیاز ضدعفونی کننده‌ی موثری است. پیاز پخته شده خلط آور است و به این ترتیب باعث تسکین گلو شده و ترشحات برونشیتی و علائم سرماخوردگی را از بین می‌برد.
100 گرم پیاز را خرد کنید و در 20 سی‌سی لیتر آب و به مدت 20 دقیقه بجوشانید. محلول را صاف کرده و 1 قاشق غذاخوری عسل به آن اضافه کنید. دوباره محلول را روی حرارت گذاشته و اجازه دهید مثل شربت غلیظ شود. روزانه 2 تا 6 قاشق چای‌خوری از این شربت میل کنید.
بخور دادن در دوره‌ی سرماخوردگی باعث میشود که مجاری تنفسی باز شود. به خاطر اینکه گرما باعث انبساط رگ‌های خونی و افزایش سرعت جریان خون میشود و به این ترتیب سرعت عکس‌العمل سیستم ایمنی بدن را بالا می‌برد. توجه داشته باشید که خود بخار تأثیر مفیدی در درمان سرماخوردگی دارد. حمام، سونا و حتی دوش آب گرم باعث بهبود سرماخوردگی میشود.
یکی از بخورهای مفید بخور با اسطوخودوس است. برای این کار 5 قطره روغن اسطوخودوس را به یک کاسه آب داغ اضافه کنید و به مدت 15 دقیقه بخور دهید. اگر سرماخوردگی‌تان شدید بود این کار را روزی سه مرتبه تکرار کنید. در صورتی که سرماخوردگی‌تان خفیف بود یک مرتبه قبل از خواب بخور اسطوخودوس دهید. باید بدانید اسطوخودوس خواص ضدعفونی کننده و ضدالتهابی دارد که ترشحات بینی را بهبود میدهد.
اکالیپتوس به طوری موثر با بیمارهای تنفسی مقابله می‌کند. به خاطر اینکه این گیاه ضدعفونی کننده و خلط آور است. خواص دارویی این گیاه مدیون ماده ایی به نام اوکالیپتول است. این ماده به طور مستقیم روی سلولهای برونشیت تأثیر می‌گذارد.
پیاز پخته شده خلط آور است و به این ترتیب باعث تسکین گلو شده و ترشحات برونشیتی و علائم سرماخوردگی را از بین می‌برد
ترکیبات اکالیپتوس ترشحات ریوی را روان کرده و دفع آنها را آسان‌تر می‌سازند. این گیاه التهاب مجاری تنفسی را درمان می‌کند.زمانی که سرما می‌خورید 15 تا 20 قطره روغن اکالیپتوس را در 25 میلی گرم روغن مایع گیاهی ریخته و سینه‌تان را با آن ماساژ دهید. هر روز 3 مرتبه این کار را تکرار کنید.
شستشو دادن بینی با سرم شستشو یا آب نمک معمولی باعث تمیز شدن مجاری بینی و از بین رفتن خلط میشود. زمانی که مجاری تنفسی شستشو داده نشود شرایطی به وجود می‌آید که میکروب‌ها در مجاری تنفسی بیشتر شوند.
برای شستشوی مجاری تنفسی‌تان یک لیتر آب را با یک قاشق چای‌خوری پُر نمک بجوشانید و بگذارید تا خنک شود. آب نمک را در مشتتان ریخته و وارد سوراخ‌های بینتان کرده سرتان را به عقب ببرید به طوری که آب نمک وارد مجاری بینی‌تان شود و مخاط را تمیز کند. هر روز این کار را چندین با تکرار کنید خواهید دید که به زودی علائم بیماری‌تان رفع خواهد شد.
راههای آسان برای تشخیص طبع غالب :
در مطالب قبل سخن از چهار طبع صفرا , دم ,سودا و بلغم آدمی به میان آمد یاد گرفتیم که طبع پنجمی هم وجود دارد که از آن به طبع معتدل تعبیر می کنیم و بیشتر این طبع در افراد خاص معنوی و وابستگان به درگاه الهی دیده می شود اما در میان طبایع چهارگانه غلبه دم اگر چه خود یک مریضی حساب می شود ولی تقریبا آن را معادل سلامتی می دانیم و بقیه طبع ها به تناسب از طبع اعتدال دورتر می شوند . در این قسمت متذکر می شویم که :
چه اشخاصی گرم مزاجند و چه اشخاصی سرد مزاج ؟
سپس در بین گرم مزاجان کدام گروه صفراوی مزاج هستند و کدام گروه دموی مزاج ؟
همچنین در بین سرد مزاجان کدام گروه بلغمی مزاجند و کدام گروه سوداوی؟